Rozruch silnika jest to stan od chwili podania zasilania na silnik do osiągnięcia przez niego ustaloną prędkość zgodną z parametrami zasilania (napięcie, częstotliwość) oraz obciążenia (moment hamujący) i jest możliwy wtedy gdy silnik wytworzy moment M większy od momentu obciążenia Mh. Różnica ta (nadwyżka) jest to moment dynamiczny. Im moment dynamiczny jest większy tym czas rozruchu krótszy.
Następne istotne parametry: prąd rozruchowy Ir – pobierany w czasie rozruchu oraz moment rozruchowy M wytwarzany przez silnik w chwili rozruchu. Stan w chwili rozruchu silnika (ze zwartym uzwojeniem wirnika) odpowiada stanowi zwarcia silnika. Prąd Ir pobierany w czasie rozruchu jest kilka razy większy od prądu znamionowego [Ir = (4÷10) x IN]. Prąd rozruchowy jest niebezpieczny dla silnika (szczególnie dla silników dużych mocy) pod kątem skutków cieplnych. Dlatego też w instrukcjach dołączonych do silników zawarta informacja o warunkach rozruchu oraz liczba rozruchów na godzinę.
Charakterystyki przebiegu prądu i momentu silnika asynchronicznego
Mr – jest to moment rozruchowy silnika, moment ten powoduje duży wzrost poboru mocy silnika ponad wartości nominalne przy zadanych stałych wartościach napięcia i częstotliwości jego zasilania.
Mk – jest to moment krytyczny silnika, to największa wartość momentu jaką może generować silnik przy zadanych stałych wartościach napięcia i częstotliwości zasilania.
Mn – jest to moment znamionowy silnika, na który silnik został zaprojektowany ze względu na jego własności mechaniczne i elektryczne. Może on być odczytany z tabliczki znamionowej. Dane na tabliczce znamionowej określają odpowiednie warunki obciążenia silnika przy bezpośrednim dołączeniu do sieci zasialania.
Silnik pracuje w swoim normalnym stanie pracy jeśli: 0< n/n0 < 1
Zakres rozruchu: 0< n/n0 < nk/n0 , i zakres pracy normalnej: nk/n0 < n/n0 < 1
Silniki asynchroniczne wytwarzają mały moment rozruchowy, który wystarcza tylko do uruchomienia silnika bez obciążenia. Tutaj można dodać, że silniki o dużych mocach raczej nie uruchomią się przy bezpośrednim rozruchu. Dlatego też rozruch bezpośredni przy zasileniu silnika napięciem znamionowym stosuje się do silników małych mocy (rzędu kilkunastu kilowatów). Przy rozruchu pośrednim dąży się do zmniejszenia prądu rozruchowego i (jeśli to możliwe) zwiększyć moment rozruchowy. Jedną z metod rozruchu jest zastosowanie przełącznika trójkąt-gwiazda czyli zmiana zasilania uzwojenia stojana.
W silnikach asynchronicznych przełącznik gwiazda - trójkąt można stosować tylko wtedy gdy na tabliczkę zaciskową silnika są wyprowadzone sześć przewodów uzwojenia stojana i mogą być stosowane gdy napięcie zasilające (sieci energetycznej) powinno być takie same jak napięcie znamionowe stojana połączone w trójkąt czyli wtedy gdy normalna praca silnika odbywa się przy jego połączeniu w trójkąt.
Silnik połączony podczas rozruchu w gwiazdę pobiera z sieci prąd w przybliżeniu 3-krotnie mniejszy niż w przy połączeniu w trójkąt oraz napięcie każdej fazy uzwojenia stojana jest "pierwiastek z 3" mniejsze niż napięcie znamionowe. Po osiągnięciu około 80% znamionowej prędkości obrotowej przełącza się w uzwojenie w trójkąt. Przy połączeniu w gwiazdę silnik ma jednak 3-krotnie mniejszy moment rozruchowy, co uniemożliwia stosowanie tego sposobu przy rozruchu ciężkim.
Wykres prądu zależnie od sposobu rozruchu: