Enkodery (ze względu na sposób pomiaru) dzielimy na :

1. Inkrementalne (przetworniki obrotowo – impulsowe). Pomiar odbywa się tutaj (w wersji najprostszej) poprzez zliczanie kresek na obracającej się tarczy Służą do pomiarów przemieszczeń kątowych, prędkości kątowej oraz określania kierunku ruchu. Wykorzystywane mogą być w układach zliczających liczbę pełnych obrotów.

2. Absolutne (przetworniki obrotowo– kodowe). Określają pozycję osi na podstawie odczytu kodu cyfrowego z tarczy enkodera. Enkodery te dzieli się na jednoobrotowe i wieloobrotowe. Jednoobrotowe rozróżniają pozycje tylko w ramach jednego obrotu a więc efektem obrotu wału takiego enkodera dokładnie o kąt 360° będzie taki sam sygnał na wyjściu. W enkoderach inkrementalnych (przyrostowych) dąży się do uzyskania jak najwyższej ilości działek na obrót – przy zachowaniu małych gabarytów urządzenia, natomiast w enkoderach absolutnych do zwiększenia rozdzielczości i przede wszystkim prędkości transmisji danych.

Na rynku są oferowane enkodery w wersjach optycznych i magnetycznych.

Wersje magnetyczne, które stają się coraz bardziej popularne są częściej stosowane tam gdzie muszą pracować w trudnych warunkach środowiskowych. W tym przypadku optyczny element pomiarowy został zastąpiony namagnesowaną tarczą. Dzięki temu rozwiązaniu wszelkie zabrudzenia (pyły, ciecze), które mogłoby się dostać do wnętrza obudowy (w przypadku enkoderów optycznych), nie mają żadnego wpływu na odczyt pomiaru.

Zwiększa się przede wszystkim liczba zastosowań enkoderów absolutnych, w tym wersji z interfejsami sieci przemysłowych. Bardzo istotna jest również miniaturyzacja takich enkoderów, dzięki czemu możemy je zastosować w małych urządzeniach, które nie są maszynami - np. kamerach obrotowych,

Enkoder absolutny ma zdolność do pamiętania aktualnej pozycji nawet po wyłączeniu napięcia zasilania (np. do odmierzania ilości obrotów wykonanych przez walcarkę). Enkoder inkrementalny nie pamięta aktualnego położenia. W tej sytuacji wymagana jest referencja tego enkodera czyli przypisanie pozycji bazowej (zerowej) po każdym załączeniu zasilania. Zazwyczaj realizowane jest to przez wyłącznik krańcowy lub czujnik indukcyjny.

Enkodery zazwyczaj wykorzystuje się w przemyśle we wszelkiego rodzaju maszynach i liniach produkcyjnych. Ale nie tylko, stosuje się je np. również w robotach, dźwigach czy różnego rodzaju serwonapędach, obrabiarkach do metalu, kamienia, drewna. Enkodery stosuje się też na liniach montażowych i pakujących.

Zdarza się, że często pracują w bardzo niekorzystnych warunkach środowiskowych (wilgotność, zapylenie,) oraz są narażane pod kątem mechanicznym (wstrząsy, wibracje).Ze względu na ryzyko uszkodzenia enkodera, nie wolno bezpośrednio go łączyć z układem mechanicznym. Do połączeń stosuje się specjalne sprzęgła, np. elastyczne, które nie przenoszą bić i drżeń. Wtedy pod wpływem odkształceń zniszczeniu ulegnie co najwyżej sprzęgło.