Za siódmą górą..., nie, inaczej:

Silnik pierścieniowy

Dawno, dawno temu, gdzieś w 1994 może roku, poproszono mnie o naprawę maszyny z silnikiem pierścieniowym i opornicą regulacyjną. Problem sprawiały przepalone opory oraz wypalone i nie kontaktujące styki. Kolejne naprawy polegały na przekładaniu i kompletowaniu sprawnych rezystorów i styków tak, aby uzyskać jak największą liczbę działających trójfazowych kompletów. Wreszcie, gdy z dziesięciu biegów pozostała tylko "czwórka" i "ósemka", operator zaczął marudzić. Zapadła dość śmiała na tamte lata decyzja o zastosowaniu regulacji za pomocą falownika. Zakupiony w Łodzi Hitachi doskonale się zaaklimatyzował w maszynie, z tórej metryczki wynikało, że właśnie kończy 50 lat. Modyfikacja silnika polegała na zwarciu trzech szczotek na zaciskach. Ich stan wskazywał na to, że bez wymiany popracują jeszcze jakieś 30 lat. Można było zlutować (albo nagwintować i skręcić) pierścienie, wyrzucając szczotkotrzymacze, ale byłaby to operacja nieodwracalna, a wówczas nie chciałem palić za sobą mostów. Maszyna ma dwa obwody elektryczne: napęd i oświetlenie, i w ciągu kolejnych 15 lat eksploatacji i trzech przenosin miała jedną awarię elektryczną: spaliła się świetlówka.

Zdjęcie silnika pierścieniowego (z lekka tylko otarty z kurzu)

Sinik Schragego

Zasada działania sinika Schragego jest dla mnie jasna, dopóki patrzę na rysunek poglądowy obrazujący jego działanie. Gdy patrzę na sam silnik, potrafię sobie przypomnieć tylko to, że ma on uzwojenie stojana i dwa uzwojenia wirnika, z których jedno łączy się ze światem zewnętrznym poprzez pierścienie kolektorowe, a drugie - przez komutator. Szczotki tych pierścieni są podłączone pod trzy fazy, a cała reszta drutów służy do regulacji szybkości. Słyszałem o przypadku, że taki silnik w którąś sobotę się zapalił na skutek iskrzenia szczotek. Dokładniej zapaliły się zgromadzone w środku pyły i śmieci. Został zgaszony wodą z sikawki Karchera, wysuszony przez weekend za pomocą odkurzacza, a od poniedziałku zaczął pracę . Czasem jednak nawet najlepszy fachowiec nie jest w stanie naprawić takiego skomplikowanego silnika. Uzgodniliśmy, że stojan zostanie przerobiony na zwartą "klatkę" i w ten sposób silnik będzie mógł działać jak zwykły silnik asynchroniczny, wywrócony na lewą stronę jak rękawiczka, bo zasilany jest wirnik. Do regulacji prędkości zastosowano falownik firmy Twerd o mocy kilkunastu kilowatów. Maszyna po modyfikacji ruszała płynniej, możliwa byłaby nawet rezygnacja z silnika manewrowego i użycie funkcji JOG falownika. Jednak aby uniknąć niekontrolowanego wzrostu prędkości maszyny przy otwartych osłonach w razie awarii układu sterowania falownikiem, zdecydowałem się pozostawić oryginalny silnik manewrowy oraz obwody nim sterujące. Między innymi z tego powodu nie został użyty nowy silnik indukcyjny, a zaadaptowano oryginalny ogromny silnik Schragego zintegrowany z silnikiem manewrowym i jego sprzęgłem.

Zdjęcie silnika Schragego - kombinacja 4 silników - główny,  z lewej manewrowy, maleńki obracający szczotki na górze po prawej oraz chłodzący - prawie niewidoczny z drugiej strony, pod obudową wentylatora (zabrudzony jw.)

Silnik dwuwirnikowy (double rotor AMK-system)

Silnik określany jako dwuwirnikowy spotkałem w pewnej niemieckiej maszynie. Wyobraźcie sobie zwykły silnik indukcyjny, w którym skrócono wirnik - zajmuje on jakieś 2/3 przestrzeni wewnątrz stojana. W wolnym miejscu na osi wirnika zamontowany jest drugi, podobny wirnik, lecz krótszy i z wydrążonym wałem, a wał główny i wał dodatkowego wirnika są ułożyskowane względem siebie oraz w korpusie silnika. Wał wydrążony jest wyprowadzony tylko z jednej strony, a wał główny - z obu końców. Główny wał napędza maszynę, a dodatkowy wydrążonym wałkiem porusza przewietrznik silnika. Jest to opatentowany przez Niemców AMK-system. Po co dwa wirniki? Silnik ma jeszcze tachoprądnicę, bo sterowanie prędkością obrotową odbywa się przez zmianę kąta fazowego na zasilaniu - po prostu trójfazowy ściemniacz! Silnik bez tacho byłby bardzo "miękki", dopiero sprzężenie zwrotne zapewnia znośną stabilność obrotów. Nie dotyczy to jednak wiatraczka - częstotliwość zasilania wynosi przecież 50Hz niezależnie od kąta otwarcia triaków. A więc wiatraczek ma zawsze maksymalne obroty, niezależnie od aktualnej prędkości maszyny. Jak też oni wpadli na ten pomysł ? Elektronika pewnego dnia z wielkim hukiem odmówiła posłuszeństwa i zakupiliśmy LG IG5A. Parametry silnika nieco odbiegały od typowych (np. napięcie zasilania 340V, zapewne ze względu na niecałkowite wysterowanie triaków), więc niektóre parametry wymagały modyfikacji. Po modernizacji silnik pracuje stabilnie i nawet mniej się grzeje, pomimo obaw o gorsze chłodzenie wyrażonych przez producenta, który z trudem odnalazł w archiwach dane tego swojego wynalazku z lat siedemdziesiątych XX wieku.

Silnik dwuwirnikowy - od lewej: hamulec, tachoprądnica, "silnik właściwy", przekładnia redukcyjna.

eplus

Poszukujesz dobrego  instalatora-  wortal falowniki24.info.pl  poleci odpowiedniego fachowca –zainteresowanych prosimy o kontakt T: 665 470 995